Fjalët kanë shumë fuqi. Gjërat që dëgjojmë nga prindërit tanë kur jemi fëmijë mund të ngelen në kujtimet tona përgjithmonë. Fjalët që shprehin dashuri dhe këshilla na udhëzojnë dhe na ndihmojnë të jemi njerëz më të mirë, ndërsa fjalët e thëna me zemërim dhe mosbesim na bëjnë të dyshojmë tek vetja për vite me rradhë.
Rezulton se edhe një frazë e zakonshme që duket e sigurt dhe e pafajshme mund të dobësojë vetëvlerësimin e një fëmije dhe t’i bëjë ata të ndjehen të pasigurt.
Ne zbuluam cilat janë 12 frazat që duhet t’i shmangim kur flasim me fëmijët tanë, dhe cilat gjëra mund të themi në vend të tyre, sipas ekspertëve.
Shmangni fjalët: “Unë jam kaq krenare për ty!” Ose “Punë e shkëlqyeshme!”
Provoni: “Duhet të jesh krenar/e për punën tënde!” Ose “E zgjidhe shumë shpejt gjëagjëzën!”
Fraza e parë duket e pafajshme, por është e ndërlikuar. Kur prindërit lavdërojnë fëmijët për çdo gjë të vogël që nga përfundimi i vaktit të tyre deri tek vizatimi i një fotografie, lavdërimi bëhet i pakuptimtë.
Përkundrazi, përpiquni të lavdëroni gjërat specifike në lidhje me arritjet e fëmijës tuaj dhe t’i inkurajoni ata të jenë vetë-kritikë dhe krenarë për gjërat që ata bënë me të vërtetë mirë.
Shmangni: “Prisni derisa babai juaj (mami) të kthehet në shtëpi!”
Provoni: “Të lutem, mos e bëj atë përsëri. Më bën të ndjehem i mërzitur sepse … ”
Kur thoni frazën e parë ju “shtyni për më vonë” pasojat e sjelljes së gabuar të fëmijës tuaj, dhe shanset janë, që në kohën që prindi tjetër kthehet në shtëpi, fëmija do të ketë harruar atë që ndodhi.
Për më tepër, ju trembni fëmijën tuaj për babanë ose nënën e tyre duke e kthyer partnerin tuaj në një “polic të keq” dhe duke zvogëluar autoritetin tuaj. Mundohuni ta zgjidhni vetë problemin dhe shpjegojini fëmijës pse jeni të mërzitur nga sjellja e tyre.
Shmangni: “Si e kalove sot?”
Provoni: “Cila ishte gjëja më e bukur që të ndodhi sot?”
“Si e kalove sot?” Është në të vërtetë një pyetje e zbrazët që nënkupton një përgjigje me vetëm një ose 2 fjalë. Nëse vërtet doni të dini se si ishte dita e fëmijës tuaj, bëni pyetje specifike që inkurajojnë përgjigje të gjata dhe të hollësishme.
Shmangni: “Nuk ka ëmbëlsirë derisa të mbaroni vaktin.”
Provoni: “Së pari, ne hamë supën, dhe pastaj ëmbëlsirën.”
Duke thënë frazën e parë ju rritni vlerën e ëmbëlsirës dhe zvogëloni dëshirën për vaktin. Provoni ta ndërroni pak frazën tuaj, supa dhe torta të dyja duken të shijshme, por, siç e dimë, ato duhet të hahen në një rend të caktuar.
Shmangni: “Shpejto!”
Provoni: “Le të nxitojmë.” Ose “Le të shohim se kush është i pari që vesh atletet!”
Kur e shtyni fëmijën tuaj të bëjë gjëra më shpejt, ju rritni stresin e tyre dhe i bëni ata të kenë frikë se do të vonojnë ose do të humbasin diçka. Mundohuni të shpreheni në atë mënyrë që fëmija juaj të ndjejë se ju të dy jeni në të njëjtin ekip.
Shmangni: “Më lër rehat!”
Provoni: “Çfarë ndodhi?” Ose “Ju lutem më jepni një minutë për ta përfunduar këtë që kam në dorë dhe do të flasim, mirë?”
Nëse gjithmonë refuzoni atë që thotë fëmija juaj, ai ose ajo së shpejti do të fillojë të mendojë se nuk ka asnjë arsye të ju kërkojë ndihmë ose këshilla, sepse jeni gjithmonë të zënë.
Kur fëmijët nuk marrin mbështetje të mjaftueshme në fëmijërinë e tyre, ata do të kenë më pak të ngjarë të ndajnë emocionet dhe mendimet e tyre me prindërit kur të rriten. Nëse nuk mund t’i kushtoni fëmijës tuaj të gjithë vëmendjen tuaj menjëherë, me durim kërkojuni atyre që t’ju japin disa minuta për të përfunduar gjërat që jeni duke bërë.
Shmangni: “Turp të kesh!”
Provoni: “Ajo që bëre më ka mërzitur shumë, sepse …”
Fëmija juaj mund të jetë akoma shumë i vogël për të kuptuar se çfarë është në të vërtetë turpi. Kjo frazë e zbrazët nuk i jep fëmijës ndonjë ide se përse gjëja që ai ose ajo bëri ishte e gabuar.
Për më tepër, një studim ka treguar se turpërimi mund t’i bëjë disa fëmijë më agresivë. Mundohuni t’i shpjegoni fëmijës suaj se me çfarë ka gabuar në sjellje dhe si ta shmangni atë në të ardhmen.
Shmangni: “Mos qaj!”
Provoni: “Çfarë ndodhi?” Ose “Çfarë të shqetëson kaq shumë?”
E qara është krejt normale, edhe nëse arsyeja pse fëmija juaj po qan nuk duket kaq e rëndësishme për ju. Duke thënë, “Mos qaj!” Ju zvogëloni ndjenjat e fëmijës suaj, dhe kjo mund t’i bëjë ata të ndiejnë se emocionet e tyre nuk janë të rëndësishme. Përkundrazi, mund të përpiqeni të tregoni se ju intereson dhe se dëshironi të ndihmoni.
Shmangni: “Nuk ka asgjë nga e cila të keni frikë!”
Provoni: “E shoh që ke frikë dhe unë jam këtu me ty.”
Nuk ka asnjë mënyrë që fraza e parë të mund ta ngushëllojë fëmijën tuaj nëse ai ose ajo tashmë ka frikë. Dhe përsëri, i dërgon fëmijës një mesazh që ndjenjat e tyre nuk llogariten. Përkundrazi, bashkohuni me ndjenjat e fëmijës tuaj dhe diskutoni për frikën dhe shkakun e saj.
Shmangni: “Sepse kështu po të them unë!”
Provoni: “Është koha të fikni TV dhe të filloni të bëni detyrat e shtëpisë.”
Fraza e parë nuk i jep fëmijës tuaj ndonjë ide se pse ata duhet të ndalojnë ose të fillojnë të bëjnë diçka që dëshironi. Përkundrazi, mund ta bëjë fëmijën tuaj të ndjehet sikur nuk ka ndonjë të drejtë, dhe jeni ju që jeni gjithmonë në kontroll.
Provoni të jepni udhëzime të thjeshta të kuptueshme dhe të sqaroni shkurtimisht arsyet që qëndrojnë pas fjalëve tuaja.
Shmangni: “Kur isha unë sa ti e bëja shumë mirë këtë gjë!”
Provoni: “Më lejo të mësoj se si ta bësh!”
Të gjithë fëmijët zhvillohen ndryshe dhe krahasimi i fëmijës tuaj me të tjerët, edhe nëse ai person jeni ju, nuk është ideja më e mirë. Përkundrazi, përpiquni të mësoni fëmijën tuaj se si të bëjë diçka që nuk mund ta bëjë akoma.
Shmangni: “Jam i/e zhgënjyer nga ti!”
Provoni: “Ajo që ke bërë më ka mërzitur sepse …”
Shprehja, “Unë jam i zhgënjyer prej teje” i tingëllon një fëmije si “Ti më zhgënje”, dhe mund t’i bëjë ata të ndjehen sikur nuk i plotësojnë pritshmëritë tuaja. Mundohuni të shpjegoni se si veprimet e fëmijës tuaj ju bëjnë të ndjeheni pa përdorur fjalët “i/e zhgënjyer” dhe “zhgënjej”.
