Dikur në Babiloninë e lashtë pati jetuar një zotëri shumë i pasur me emrin Arkad. Në fakt, ai ishte njeriu më i pasur në tokë.
Duke dëgjuar për shokun e tyre, dy nga miqtë e tij të fëmijërisë kërkuan ta takonin për ta pyetur se si ishte bërë kaq i pasur ndërsa ata kishin punuar shumë dhe megjithatë mezi ia dilnin të ushqenin familjet e tyre.
Arkad buzëqeshi dhe u tha atyre se në këmbim të shërbimeve të tij si shkrues, një herë i ishte thënë sekreti i pasurisë nga një tjetër zotëri i pasur.
Sekreti ishte: “Që për të krijuar pasuri duhet ta shfrytëzosh injorancën e njerëzve në favorin tënd”.
Me fjalë të tjera, kjo nuk do të thotë se duhet t’i mashtroni ata, por të përfitoni nga vonesa e tyre në njohuri.
Njeriu më i Pasur në Babiloni është një libër me rrëfime e histori si kjo dhe në rreshtat mëposhtë do të gjeni këshillat që mund të distilohen prej tij e të përkthehen për t’u aplikuar në një mjedis modern të ditëve të sotme.
Do të lexoni gjithashtu pse kurrë nuk duhet t’i jepni para borxh një druvari, përveç nëse është për një biznes të prerjes së pemëve.
Gjithashtu, do të zbuloni se fati i mirë është vetëm një çështje e të punuarit shumë.
Sekreti i ndërtimit të pasurisë është të kurseni dhe të investoni me mençuri.
A keni menduar ndonjëherë pse disa njerëz janë më të mirë në krijimin e pasurisë se të tjerët? A është për shkak se ata janë të kursyer dhe fusin çdo qindarkë që kursejnë në dyshekun e tyre, ndërsa të tjerët shpërdorojnë atë që fitojnë në të gjitha llojet e xhinglave?
Në fakt, sekreti i të pasurve qëndron diku midis këtyre dy ekstremeve: të bëhesh i pasur, nuk duhet thjesht të grumbullosh para, por edhe të dish t’i përdorësh me mençuri.
Sigurisht, gjëja e parë që duhet të bëni është t’i ruani paratë që pastaj t’i përdorni.
Padyshim që kjo do të thotë që ju nuk mund të shpenzoni gjithçka që fitoni, dhe për këtë arsye duhet të jetoni pak nën mundësitë tuaja. Ndoshta ju mund, për shembull, të shkurtoni ato pak lukse në jetë, si fundjavat jashtë qytetit që kishit planifikuar, ose letra super cilësore me printime për tualetin – veglat e thjeshta do ta bëjnë punën po aq mirë!
Por ruajtja e parave në këtë mënyrë nuk është e mjaftueshme që të bëhesh i pasur. Gjithashtu duhet të kërkosh mundësi investimi.
Kjo sepse paratë në dyshekun tuaj nuk do të rriten në vlerë. Edhe vendosja e tyre në një bankë do të gjenerojë vetëm një interes të vogël.
Në vend të kësaj, ju duhet të investoni kursimet tuaja në diçka që do të gjenerojë më shumë pasuri, si aksione, bono ose financim të bizneseve të reja. Nëse e bëni këtë siç duhet, kursimet tuaja do të rriten në vlerë pa ndonjë përpjekje shtesë nga ana juaj.
Sa herë që bëni një investim, sigurohuni që ta bëni me mençuri: besojuani kursimet tuaja vetëm njerëzve që dinë t’i përdorin ato.
Për shembull, nuk duhet t’i jepni një druvari paratë tuaja ngaqë ai thotë se do të krijojë një biznes duke blerë dhe shitur diamante. Nga ana tjetër, dhënia e parave tuaja në një fond sigurimesh për të investuar me mençuri mund të ketë kuptim; ata ndoshta e njohin tregun më mirë se ty.
Sekreti për të qenë financiarisht i suksesshëm është të përfitosh nga injoranca e të tjerëve.
A e konsideroni veten një person të ditur? I mençur madje?
Nëse është kështu, përgatitu të përballosh një shok.
Urtësia e vërtetë qëndron në të kuptuarit se sa pak dini në të vërtetë dhe ta pranoni atë. Filozofi antik Sokrati e konsideronte veten të mençur sa herë që e pranonte haptazi: “Unë e di se nuk di asgjë”.
Kjo filozofi duhet të zbatohet gjithashtu kur mësoni gjëra të reja: mos e mashtroni veten duke menduar se tani papritmas dini shumë, por përkundrazi bëni një pauzë për një sekondë për të parë përreth.
Është një fakt i jetës që përvetësimi i njohurive të reja ndriçon njëkohësisht fusha të tjera të injorancës, nëse vendosim t’i vëzhgojmë ato.
Për shembull, sapo të mësoni për bazat themelore të teorisë së relativitetit, nuk keni nga t’ia mbani përveçse të ndesheni me fushat e saj më të komplikuara dhe të sofistikuara, të cilat ju bëjnë të kuptoni se ka shumë më tepër që nuk kuptoni ende. Ndodh vetëm një gjë, tani e ndjeni veten më injorante se më parë!
Fatkeqësisht, shumica e njerëzve nuk arrijnë të kuptojnë sa pak dinë, veçanërisht në fushën e financave. Në fakt, studimet kanë treguar se shumica e të rriturve përpiqen të përdorin edhe formula themelore financiare – për shembull, duke llogaritur interesin e përbërë. Ç’është më e keqja, ata gjithashtu priren të ecin përpara me bagazhin e tyre të vogël të njohurive pa u ndalur për të marrë në konsideratë të gjitha fushat në të cilat ata janë injorantë.
Për shembull, disa njerëz mësuan bazat e investimit në prona dhe menduan se dinin mjaft për të krijuar pasuri përmes tyre, por dështuan në mënyrë spektakolare në 2008 sepse nuk kishin ndalur një moment për të mësuar më shumë rreth investimeve të tyre. Ata harruan të bënin pyetje në lidhje me qëndrueshmërinë dhe rrezikshmërinë piramidale të instrumentit.
Nëse shkoni edhe një hap më tutje dhe studioni financë, mund të përfitoni nga injoranca e të tjerëve që nuk u shqetësuan. Kjo, për shembull, mund t’ju ndihmojë të dalloni mundësi investimi para të tjerëve ose të bëni tregti fitimprurëse me ta.
Ju mund të grumbulloni pasuri vetëm ngadalë duke mësuar përmes një procesi provo-gabo-mëso-riprovo.
Shumë njerëz ëndërrojnë të bëhen të pasur brenda natës.
Por përveç fitimit të lotarisë, ka shumë pak mundësi që kjo të ndodhë.
Fitimi i pasurisë është një proces i gjatë i përbërë nga hapa të panumërta të vegjël përpara dhe shpesh më shumë se disa pengesa.
Por pse është kështu? Pse krijimi i pasurisë kërkon kaq shumë kohë?
Thjesht sepse bota ndryshon vazhdimisht dhe shpejt, veçanërisht financiarisht.
Kjo do të thotë që ju kurrë nuk mund të zgjidhni vetëm një strategji të ndërtimit të pasurisë, si investimin në një mall të caktuar dhe të rrini ulur për të parë paratë që vijnë.
Sistemi financiar – dhe vetë jeta – është shumë e pasigurt, kështu që herët a vonë diçka masive do të ndodhë, si tregu i aksioneve që u shemb. Kjo do të thotë që ju duhet të përshtateni me situatën e re dhe të mësoni rreth strategjive të reja të ndërtimit të pasurisë, duke eksperimentuar me to dhe ndoshta duke dështuar në disa. Dhe sapo të gjeni strategjinë tuaj të ardhshme fituese, mos u pandeh se ia dole me kaq, diçka e madhe do të ndodhë përsëri.
Por përmes këtij procesi të përvojës dhe përshtatjes ju do të rritni aftësinë tuaj të përgjithshme për të investuar me mençuri ndërsa grumbulloni më shumë njohuri. Në fakt, ky proces gabimi dhe ri-testimi është analog me mënyrën e përparimit shkencor: eksperimentet e dështuara mund të jenë po aq të dobishme sa ato të suksesshme.
Pra, nëse bëni një investim të dështuar, për shembull, në pronat nën-çmim, ju mund të mësoni aq shumë sa që më pas të bëni investime të suksesshme në të njëjtën fushë.
Në rreshtat vijues, do të kuptosh ndryshimin midis fitimit të parave dhe arritjes së pasurisë.
Mos punoni vetëm për të patur gjërat që ju duhen sot, bëj investime afatgjata atje ku paratë tuaja punojnë për ty.
Si mendon, cili është ndryshimi midis fitimit të parave dhe arritjes së pasurisë?
Nëse jeni si shumica e njerëzve, me siguri as nuk e keni kuptuar se ka ndonjë ndryshim!
Por ekziston një dallim i rëndësishëm:
“Të bësh para” përshkruan një proces kur punon për para, por “arritja e pasurisë” do të thotë të jesh në rrethana kur ti nuk punon për paratë POR paratë punojnë për ty.
Për ta kuptuar më mirë këtë, imagjinoni që të punoni si menaxher i një fabrike fitimprurëse dhe çdo muaj të merrni në shtëpi një pagë shumë të mirë.
Eshtë e qartë se po bëni para, por a po arrini pasuri? Jo domosdoshmërisht.
Për këtë, duhet të kaloni në procesin e kursimit dhe investimit të një pjese të atyre parave. Për shembull, nëse do të kurseni një pjesë të të ardhurave tuaja dhe do t’i investonit në pasuri të patundshme, do të arrinit pasuri, sepse paratë tuaja do të punonin për ty dhe jo e kundërta.
Bërja e parave zakonisht bëhet për të arritur sukses financiar afatshkurtër: ju zakonisht interesoheni vetëm për gjërat që mund të blini me atë rrogën tjetër, ndërsa e ardhmja nuk të shqetëson shumë. Por ekziston një rrezik i qenësishëm në këtë lloj të menduari: po sikur të mos mbërrijë kurrë rroga e rradhës?
Nga ana tjetër, arritja e pasurisë përfshin qëllime afatgjata.
Për shembull, pasuria e paluajtshme që keni blerë nuk do t’ju sjellë pasuri të menjëhershme; përkundrazi, së pari duhet të paguani investimin ose të prisni që vlera e tij të rritet. Kjo mund të zgjasë pak, por sapo investimi të fillojë të paguajë, ka shumë të ngjarë të vazhdojë ta bëjë këtë për sa kohë që e zotëroni atë.
Ky lloj planifikimi afatgjatë mund të ndihmojë të sigurohesh nga ngjarje të papritura si humbja e punës.
Bërja e investimeve që paguhen me interes mund të jetë shumë fitimprurëse.
Kur merrni hua para – për shembull, duke marrë një kredi studentore – ka shumë mundësi që të paguani interes për të.
Anasjelltas, kur i huazoni dikujt para, ju mund të prisni që ai të paguajë interes për të, dhe kjo është një nga mënyrat kryesore në të cilën ata që kanë paratë bëjnë më shumë para.
Për të kuptuar pse pagimi i interesit është një fakt i jetës, së pari duhet të kuptoni se paratë janë një burim ashtu siç janë punonjësit ose lëndët e para.
Imagjinoni sikur dëshiron të hapësh një fabrikë. Çfarë të nevojitet?
Natyrisht, ju keni nevojë për lëndë të parë për të krijuar produktet tuaja dhe fuqinë punëtore për t’i bërë ato. Natyrisht, ju do të duhet të paguani për këto burime.
Por të duhet edhe kapital: paratë me të cilat do të ndërtohet fabrika.
Në këtë kuptim, kapitali është një burim ashtu si çdo tjetër, dhe si i tillë duhet të paguhet. Për të tërhequr punonjës duhet të ofroni një pagë, dhe në të njëjtën mënyrë, për të tërhequr kapital ju duhet t’u ofroni investitorëve diçka: interes.
Si investitor, interesi është një mënyrë tërheqëse e ndërtimit të pasurisë për shkak të natyrës së tij të përbërë: ju mund të bëni që fitimet tuaja të interesit të rriten me kalimin e kohës, sepse gjithashtu do të fitoni interes mbi interes.
Për shembull, imagjinoni të investoni 100,000 dollarë në një biznes të ri dhe në datën e caktuar pronari ju paguan siç duhet shumën plus dhjetë përqind interes, që arrin në 110,000 dollarë.
Pastaj vendosni të riinvestoni të gjithë shumën në një biznes tjetër me të njëjtat kushte. Këtë herë kur të merrni shumën plus dhjetë përqind interes, do të merrni $ 121,000 – fitimet tuaja të interesit janë rritur.
Ju mund ta vazhdoni këtë proces për një kohë të pacaktuar, gjithmonë duke fituar gjithnjë e më shumë interes.
Siç mund ta shihni, paratë tuaja jo vetëm që punojnë pa u lodhur për ju, ato gjithashtu bëhen gjithnjë e më efektive në ato që bëjnë me kalimin e kohës.
Tani do të zbuloni se si lidhen fati i mirë dhe puna e palodhur.
Mundësia është një burim i fatit të mirë i cili – ndryshe nga rastësia – mund të nxitet të ndodhë më shpesh.
Si do ta përkufizonit fatin?
Shumë njerëz mendojnë se fati përbën ngjarje të rastit, të papritur. Por a është kjo vërtet gjithnjë e saktë?
Le të themi se po luan në një turne tenisi. Ke praktikuar shumë për muaj dhe je përgatitur plotësisht. Në fund, ti e fitoni finalen duke ndeshur majën e rrjetës në mënyrë që topi të kërcejë larg mundësisë së kundërshtarit tuaj për ta kapur.
A ishte ky fat i pastër, i rastësishëm?
Sigurisht që jo, ju e kishit fituar atë fat përmes praktikës suaj të vështirë.
Kur njerëzit flasin për fat të rastit, ata në të vërtetë flasin për fat. Shansi nënkupton diçka që ndodh rastësisht dhe i pa-ndikueshëm, si fitimi i lotarisë ose goditja nga rrufeja.
Fati duhet të dallohet nga shansi, sepse fati nuk është me të vërtetë i rastësishëm. Në vend të kësaj, njerëzit punojnë shumë për të dhe e fitojnë atë.
Atëherë, si mund të punosh për ta bërë veten më “me fat”?
Thjesht duke qenë vazhdimisht në kërkim të mundësive për të rritur pasurinë tuaj.
Për shembull, imagjinoni një sipërmarrëse e cila është e interesuar në teknologjinë e konsumatorit, dhe për këtë arsye kalon kohë çdo ditë duke lexuar raporte të trendeve, duke ekzaminuar situatën globale financiare dhe duke u drejtuar tek inovatorët në rrjetin e saj.
Një ditë ajo lexon se televizionet 3D pritet të jenë tendenca e fundit, dhe më vonë po atë ditë dëgjon nga një shpikës në rrjetin e saj i cili ka zbuluar një metodë për prodhimin e televizioneve 3D me gjysmën e çmimit konvencional.
Natyrisht ajo e shfrytëzon rastin dhe fillon të prodhojë televizione, duke u bërë shumë e suksesshme.
Eshtë e qartë se puna e saj e zellshme, vigjilenca dhe gatishmëria për të shfrytëzuar rastin ishin ato që prodhuan këtë “goditje fati”.
Punoni shumë për të dalluar mundësitë dhe për t’i shfrytëzuar ato pa u vonuar.
Atëherë, pse njerëzit heqin dorë nga mundësitë? Shumë shpesh është për shkak se ata bjerrin kohën.
Për shembull, nëse sipërmarrësja në rastin e mëparshëm do të kishte vendosur të mos investonte në teknologjinë e re televizive 3D dhe në vend të kësaj të kishte pritur që ajo të provonte veten siç duhet dhe të bëhej më e vendosur, shpikësi me siguri do të kishte gjetur dikë tjetër për të investuar në produktin e tij. Nuk duhet të prisni që mundësitë t’ju dorëzohen në një pjatë argjendi; duhet të jesh proaktiv dhe t’i kapësh, përndryshe do të humbasësh.
Nëse doni të rrisni rrjedhën e mundësive që shihni, thjesht duhet të punoni shumë.
Studioni dhe hetoni zonat që ju interesojnë dhe ndërtoni një rrjet, në mënyrë që të jeni më të aftë të dalloni dhe vlerësoni mundësitë kur ato vijnë përreth.
Mos harroni edhe faktin se mundësitë e arta me të vërtetë janë të rralla, edhe nëse punoni shumë. Kjo do të thotë që mund të duhet të prisni pak dhe kjo mund të jetë dekurajuese sepse duket sikur puna juaj e vështirë nuk po jep ndonjë rezultat.
Por qëndrueshmëria juaj do të paguhet përfundimisht kur një mundësi të bëhet e dukshme.
Për shembull, imagjinoni një sipërmarrës i cili ka shpikur një radio e cila nuk kërkon aspak energji elektrike. Ai punon shumë për të përsosur produktin e tij, dhe pastaj shkon përreth duke ua propuzuar atë investitorëve. Për një vit, çdo investitor i mundshëm e refuzon atë, duke thënë, “Kush dëgjon radio në ditët e sotme?”
Edhe pse i zhgënjyer, ai e mban atë, derisa një ditë një investitor të kuptojë se produkti është i përsosur për vendet në zhvillim me rrjete të dobëta të energjisë. Produkti përfundimisht shkon duke u bërë një sukses i madh: durimi i tij u pagua.
Si mësim të fundit, do të zbuloni se cilat veprime çojnë në shkatërrim financiar – dhe si t’i shmangni ato.
Kuptoni dallimin midis dëshirave dhe nevojave
A keni menduar ndonjëherë se si disa njerëz përfundojnë në shkatërrim financiar?
Zakonisht është thjesht sepse ata marrin vendime të paarsyeshme financiare.
Atëherë, si mund ta shmangni këtë?
Para së gjithash, ju duhet të merrni të gjitha vendimet në lidhje me shpenzimet dhe kostot duke kryer një vlerësim real të nevojave tuaja personale dhe rrethanave tuaja financiare.
Për shembull, thoni që dëshpërimisht dëshironi një makinë të re luksoze. Ju nuk keni nevojë për të vërtetë dhe blerja e saj do të kërkonte marrjen e një kredie të madhe me kushte shumë të pafavorshme.
Është e qartë që ju nuk duhet ta merrni, por le të themi që gjithsesi e bëni.
Tani ju po përdorni pjesën më të madhe të të ardhurave tuaja për të paguar interesat, dhe përfundimisht ju arrini pikën kur duhet të ktheni borxhin aktual. Ju nuk mund ta përballoni atë, kështu që merrni një borxh për të shlyer një tjetër borxh.
Në fakt, marrja e borxhit në përgjithësi është një ide e keqe, sepse nuk do të jeni në gjendje të kurseni para për të investuar dhe grumbulluar pasuri. Në vend të kësaj ju do të shpenzoni të ardhurat tuaja në kthimin e borxhit.
Ndoshta disi çuditërisht, kjo mund të jetë e keqe edhe për kreditorët, sepse u privon debitorëve mundësinë për të rritur pasurinë e tyre. Kjo i bën ata financiarisht të paqëndrueshëm, gjë që mund të çojë në mospagimin e borxhit tërësisht – makthi më i keq i çdo kreditori.
Për shembull, në krizën e fundit të Eurozonës, Greqia i detyrohej shumë Bankës Qendrore Evropiane. Vendi duhej të bënte pagesa për atë borxh, kështu që nuk mund të investonte në zona si shkolla, infrastruktura, transporti e kështu me radhë, të cilat do të ishin të dobishme për ekonominë në planin afatgjatë. Pa këto investime, vendi nuk do të arrinte kurrë pasurinë për të shlyer plotësisht borxhet. Kjo mund të çojë në paralizë që i lë të dy palët më keq.
Kështu që në disa raste mund të jetë e mençur që kreditorët të pezullojnë pagesat e borxhit për t’i lënë debitorët e tyre të qëndrojnë përsëri në këmbë.
Mesazhi kryesor:
Sekreti për t’u bërë i pasur është të jetosh nën mundësitë e tua për të kursyer para, dhe të investosh një pjesë të tyre në një mënyrë që gjeneron interes për ty. Ju gjithashtu duhet të kuptoni që mund tëi ktheni erërat e fatit të fryjnë në velat tuaja duke punuar shumë dhe duke shfrytëzuar me guxim mundësitë.
Këshilla për t’u zbatuar që nga ky moment:
Jeto nën mundësitë e tua.
Asnjëherë mos merrni borxhe për të blerë ndonjë send luksoz, sepse pasi të gjendeni në një borxh kaq të panevojshëm, është shumë e vështirë të dilni prej tij. Nëse dëshironi me ngulm artikullin në fjalë, por nuk mund ta përballoni, kurseni për ta blerë.
Investoni një pjesë të asaj që fiton – me mençuri, shfrytëzoje në favorin tënd injorancën e njerëzve.
