Pse disa njerëz gëzojnë një ekzistencë të lumtur dhe kreative, ndërsa të tjerë duket se e gjejnë veten duke ecur në një rrugë të qetë por zhgënjyese?
Mihaly Csikszentmihalyi e ka përgjigjen.
Në një punim produktiv në psikologji argumenton se në jetën tonë gjithnjë e më të shpërqëndruar, ne u kushtojmë vëmendje të tepërt shpërblimeve dhe opinioneve të jashtme (për shembull, duke e krahasuar detyrimisht veten me bashkëmoshatarët).

E bazuar në vite kërkimi, teoria e tij gjithashtu mbështetet në mençurinë e lashtë, filozofinë dhe psikologjinë moderne për të siguruar shembuj të panumërt të njerëzve që zbuluan se si të “hynin në zonë”, dhe kështu të udhëheqin një jetë të kënaqshme dhe të bëjnë më të mirën e mundshme në punën e tyre.
Për shembull, do të zbuloni se shumë shkencëtarë i bënë disa nga veprat e tyre më revolucionare në kohën e lirë. Do të zbuloni pse një kirurg ose një futbollist milioner mund të mërzitet lehtësisht, ndërsa një punëtor i fabrikës flet me entuziazëm për të gjitha llojet e proceseve. Do të mësoni gjithashtu se madje edhe njerëz që ishin në burg zbuluan qëllimet e tyre dhe përforcuan vendosmërinë – siç bëri Malcolm X.
Nëse jeni të pakënaqur në punë ose të mërzitur dhe të pakënaqur në shtëpi, këto rreshta do t’ju largojnë nga rutina juaj dhe do t’ju ndihmojnë të shfrytëzoni sa më shumë kohën tuaj të kufizuar në këtë planet.
Ne përdorim fenë dhe luksin për t’u fshehur nga një botë indiferente, e pakuptimtë.
Kur shohim jetët tona nga një distancë, ato duken të parëndësishme. Dhe kur i shqyrtojmë nga afër, vërejmë se jemi të pakënaqur dhe të paplotësuar. Për të na ndihmuar ta përballojmë këtë, shumica prej nesh kërkojnë ngushëllim në fe ose kërkojmë shpërblime të jashtme, si pasuri ose famë.
Ndërsa kjo qasje duket se ka kuptim, ajo gjithashtu mund të na shtyjë që ne të braktisim aftësitë tona kritike.
Në këtë mënyrë, ne po mundohemi të marrim shpërblime të jashtme si fuqi, pasuri ose famë. Por këto as nuk na kënaqin për një kohë të gjatë.
Sigurisht që jetojmë në kohë luksoze dhe njerëzit nga e kaluara nuk do t’i besonin komoditetet që ofron jeta moderne. Por të kesh më shumë para dhe të fitosh më shumë sende nuk duket se na bën më të lumtur. Siç tregoi një studim, kënaqësia me jetën nuk lidhet fort me të pasurit. Ju nuk keni nevojë të shikoni larg për të parë provat e kësaj: thjesht mendoni për numrin e pacientëve të pasur që psikiatrit trajtojnë rregullisht.
Pra, për t’i dhënë jetës tonë kuptim, ne përpiqemi të ndryshojmë mjedisin përreth nesh, qoftë duke shfaqur pasurinë tonë për t’u bërë përshtypje të tjerëve ose duke kërkuar pozicione të fuqishme. Megjithatë, të gjitha këto nuk arrijnë t’na mbajnë të lumtur.
Gjenet tona na shtyjnë të kërkojmë kënaqësi themelore, jo aftësi dhe sfida sa për kënaqësi sipërfaqësore
Ndërsa vëmendja jonë mund të menaxhojë vetëm një sasi të kufizuar informacioni gjatë jetës sonë, nga ky burim pakësues shumica prej nesh zgjedhin kënaqësinë e menjëhershme si kompensim për peshën e përditshmërisë së jetës sonë.
Kjo për shkak se ne favorizojmë kënaqësinë e thjeshtë mbi kënaqësinë e thellë, por akoma më të vështirë për t’u arritur.
Kënaqësia e thjeshtë garanton një rregull të thjeshtë rigjenerimi – si gjumi ose ngrënia: ne kemi evoluuar në mënyrë që kur sheqeri në gjak të jetë i ulët, ndjehemi të uritur dhe na nxitet të hamë diçka, e cila pastaj na jep kënaqësi.
Kënaqësia e thellë, nga ana tjetër, na bën të përhumbemi me qejf, duke përdorur aftësitë dhe përqendrimin tonë për të kapërcyer kufizimet e dukshme të gjeneve tona. Në këtë mënyrë, kënaqësia e thellë na ndihmon të arrijmë qëllime ambicioze që i vendosëm vetes dhe na mundëson të fitojmë kontrollin mbi vëmendjen tonë.
Kjo mund të shihet, për shembull, kur përgatisim një vakt që nuk e kemi bërë kurrë më parë. Durimi dhe gatishmëria për të eksperimentuar që kërkon kjo detyrë kontribuon në zhvillimin e një qiellze të sofistikuar, e cila na mundëson të shijojmë çdo kafshim.
Sidoqoftë, është dëshira, jo kënaqësia, të cilën ne duket se preferojmë, shpesh në formën e arratisjes pa dhimbje dhe hedonizmit. Megjithatë, aty mungon risia dhe mundësia për rritje personale.
Për shembull, pas një dite të vështirë punë, shumë prej nesh ulen të shikojnë TV, filma ose video. Kjo stërlodhje vjen kur jemi në gjendjen tonë më pasive dhe të shpërqendruar lehtësisht.
Për më tepër, gjatë fundjavave, shumë prej nesh i kalojnë nëpër tavolina pijesh ose madje edhe me substanca të tjera. Ndërsa këto mund të premtojnë relaksim ose një vetëdije të zgjeruar, rezultati është se shpesh ne dëmtojmë aftësinë për t’u përqëndruar dhe e humbasim kontrollin shpejt.
Elementet e kënaqësisë janë të disponueshëm për të gjithë, por qëllimi është unik për secilin nga ne.
Nëpër gjuhë dhe kultura të ndryshme, njerëzit përdorin të njëjtat terma për të përshkruar atë që ndjejnë kur janë “në zonë”.
Kjo ndjenjë e të qënit në zonë është më shumë kënaqësi e thellë sesa dëshirë dhe vjen kur vëmendja juaj është aq të zhytur në një detyrë ose veprimtari e cila balancon aftësitë dhe sfidat, dhe nuk jeni të vetëdijshme për rrjedhën e kohës që kalon.
Merrni për shembull kirurgët, të cilët kryejnë operacione jashtëzakonisht të afta. Ata marrin dijeni të menjëhershme vizuale se sa mirë po veprojnë nga mungesa e gjakut në një prerje, ndërsa heqja e një organi të sëmurë mund t’u sigurojë atyre kënaqësi për shkak të sigurisë se një operacion ka qenë i suksesshëm.
Të jesh në zonë do të thotë që je plotësisht i zhytur në detyrën në fjalë. Kjo kombinon veprimin dhe vetëdijen, e cila ju jep një ndjenjë kontrolli.
Merrni si shembull alpinistët shkëmborë. Natyrisht ata përballen me rrezik ekstrem në qëllimet e tyre, por ajo që ata gëzojnë është përdorimi i ekspertizës së tyre për të shuar frikën e tyre – për shembull, duke vlerësuar me saktësi vështirësinë e një ngjitjeje. Për ta bërë këtë, ata duhet t’i kushtojnë vëmendjen e tyre të plotë detyrës.
Një përqendrim i tillë i përgjithshëm është vërejtur edhe te detarët melanesian. Studiuesit zbuluan se këta detarë, kur ua fashuan sytë dhe i dërguan me qindra milje nga ishulli i shtëpisë së tyre, ishin në gjendje të zbulonin vendndodhjen e tyre të saktë vetëm duke u përqëndruar në mënyrën se si rrymat e ujit udhëzonin varkën.
Ky përqëndrim që ne mund të shohim tek kirurgu, alpinisti shkëmbor dhe marinari Melanesian është aq i fuqishëm sa mund të na çlirojë nga vetëdija, shqetësimet dhe ankthet tona dhe të na lejojë të humbasim sensin e kohës. Në të vërtetë, alpinisti shkëmbor përqendrohet aq thellësisht në ndërlikimet e fytyrës së shkëmbit sa që harron problemet e tij dhe kirurgët thonë se kanë patur ndjesinë se ekipi i tyre operativ është një organizëm i vetëm.
Zhvillimi i aftësive të reja dhe interesante ndodh atëherë kur përballesh me sfida që lidhen me shpërblime personale.
Një mëngjes në Napoli, një turist amerikan shkoi në një dyqan antik dhe kërkoi të blinte një skulpturë. Pronari citoi një shifër të lartë, por kur pa se turisti ishte gati të paguante, ai tha se skulptura nuk ishte për shitje.
Pse?
Ai citoi çmimin e lartë jo sepse donte të shfrytëzonte turistin, por përkundrazi sepse i pëlqente të bënte pazar dhe beteja e zgjuarsive që ai përfshinte, pasi kjo mprehte shkathtësinë e tij mendore dhe aftësitë e tij të shitjes.
Kurdoherë që të përfshihemi në diçka të tillë – në diçka që nuk është as shumë e lehtë dhe as shumë e vështirë – ne priremi të zgjerojmë kufijtë tanë personal dhe të arrijmë më shumë.
Për shembull, nëse jeni fillestar në tenis, së pari do të kënaqeni duke provuar të godisni topin në rrjetë. Ndërsa përmirësoheni, kjo sfidë e lehtë do të fillojë t’ju shqetësojë dhe do të filloni të kërkoni mënyra për të sfiduar më tej veten tuaj – ndoshta duke luajtur kundër një personi tjetër.
Nëse zgjidhni një kundërshtar që është shumë më i aftë se ju, së shpejti do të filloni të ndjeheni të shqetësuar. Për shkak se sfida është kaq e vështirë, madje mund të hiqni dorë nga shansi për të fituar aftësi të reja. Por nëse zgjidhni një kundërshtar i cili është pak më lart se niveli juaj i aftësive, aftësitë tuaja në të vërtetë mund të përmirësohen.
Megjithatë, përmirësimi kërkon që këto aftësi të jenë në përputhje me qëllimet dhe pasionet personale dhe të mbetet i pa ndikuar nga rrethanat e jashtme, siç është premtimi i një shpërblimi nëse veproni mirë, ose kërcënimi i ndëshkimit nëse nuk bëni.
Konsideroni qeramikisten Eva Zeisel, e cila u burgos nga policia e Stalinit. E motivuar nga nevoja personale për të ruajtur mendjemprehtësinë e saj, ajo luajti shah kundër vetvetes në mendje, shkruante dhe memorizonte njëkohësish me syrin e mendjes poezitë e saj dhe bënte gjimnastikë. Ajo vazhdoi të përmirësojë aftësitë e saj edhe në kushtet më të këqija.
Njerëz si Zeisel, të cilët kishin pak gjëra tjetër për t’i mbajtur ata të motivuar, sajuan lojëra për veten e tyre për të mbajtur veten të shëndoshë mendërisht, për të përmirësuar aftësitë dhe fuqitë e tyre të imagjinatës dhe për të kontrolluar vetëdijen e tyre.
Me disiplinën, ne mund të përdorim shqisat dhe lëvizjet tona për të na ndihmuar të akordojmë përqëndrimin tek një gjendje më e lartë e vetëdijës.
Për shumicën prej nesh, ideja për t’i kushtuar vëmendje ecjes tonë është e pazakontë. Ecja thjesht na çon nga A në B.
Por, duke i kushtuar vëmendje shumëllojshmërisë së pamjeve përreth jush – njerëzve, ndërveprimeve të tyre, relikteve historike, arkitekturës etj. – edhe veprimet më rutinë, siç është ecja, mund të shndërrohen. Duke praktikuar vëmendjen ndaj gjërave të cilat na rrethojnë ne mund të mësojmë të perceptojmë shumë më tepër sesa lejon instikti ynë automatik ndaj botës.
Në të vërtetë, bota është e pjekur për frymëzim. Qielli është i mbushur me forma dhe ngjyra të mahnitshme dhe të pazakonta. Të jesh i ndërgjegjshëm ndaj mrekullive të tilla na lejon të ndihemi të lidhur me botën dhe t’i shohim gjërat përsëri.
Ose merrni në konsideratë magjinë e muzikës. Sot ne jemi të llastuar për zgjedhje dhe mund të dëgjojmë pothuajse çdo muzikë me klikimin e një butoni.
Megjithatë, ne rrallë zhytemi në kompleksitetin e saj të plotë. Nëse mund të mësojmë të jemi të ndërgjegjshëm për muzikën që dëgjojmë, kjo mund të zhbllokojë nivele të tjera: shqisore, duke ndjerë trupin që i përgjigjet ritmit dhe basit; analogjik, kur shihni imazhet përkatëse me syrin tuaj të mendjes (mbase Tchaikovsky po ju drejton me tinguj nëpër një pyll të mbuluar me dëborë); dhe analitik, në të cilin analizoni strukturën e një pjese dhe e krahasoni atë me versionet e tjera dhe kompozitorët etj.
Por për t’u bërë të vëmendshëm, ne duhet të forcojmë vetëkontrollin tonë – i cili mund të arrihet duke përdorur mençurinë e lashtë Lindore.
Për shekuj me radhë, yoga është praktikuar si një metodë për të çliruar veten nga egoja. Megjithatë, mund të përdoret gjithashtu për të drejtuar vëmendjen tonë në drejtime pozitive që janë në përputhje me qëllimet specifike. Hapat që yoga përshkruan për të përqendruar vëmendjen tonë janë praktikat e mos-dhunës, bindjes, pastërtisë, studimit të disiplinuar dhe njohjes së një fuqie më të lartë.
Eshtë me të vërtetë e mundur të keni një kontroll të pashembullt mbi mendjen tuaj duke përdorur asgjë më shumë sesa trupi në të cilin banoni.
Kujtimet dhe mendimet tona mund të kultivohen për t’u përqëndruar në ide komplekse sesa të meta të vetvetes.
Shumë prej nesh që luajnë sporte dhe ushtrohen përfitojnë nga përqendrimi i vëmendjes që kërkojnë këto aktivitete. Por jo vetëm përmes sporteve mund ta arrijmë këtë: ne gjithashtu mund të përdorim mendjen tonë për të luajtur lojëra dhe për t’u futur në “atë përhumbjen e thellë” e cila prodhon kënaqësi.
Një gjendje e tillë mendore mund të rezultojë nga përfshirja në lojëra dhe ushtrime të gjuhës dhe kujtesës. Për shembull, fjalëkryqet shkurtojnë kohën në trena, por kjo ndjekje varet nga një stimul i jashtëm. Në vend të kësaj, provoni të krijoni enigmat tuaja për fjalëkryq.
Mund të përfshini edhe kujtesën tuaj. Gjeni një lëndë që ju intereson dhe kuptoni gjithçka për të, të tilla si pjesë të një poezie që ju pëlqen, ose ngjarjet e Luftës së Dytë Botërore. Duke e bërë këtë, ju i mundësoni vetes që të mbështeteni në kujtesën tuaj për të stimuluar mendjen tuaj dhe të ndjeni një lidhje me temën.
Për më tepër, një gjendje e përfshirjes së thellë mund të realizohet më shumë duke u përqëndruar në gjëra të jashtme, sesa në të metat e dikujt. Ju mund të provoni të bëni atë që bëri Bertrand Russell për ta bërë veten të lumtur: harroni të metat tuaja dhe përqëndrohuni në vend të kësaj në botën e jashtme, duke zhytur veten në shumë fusha të njohurive, ose duke u përqëndruar në njerëzit që admironi.
Me të vërtetë, edhe botët komplekse të shkencës dhe filozofisë mund të shijohen si nga amatorët ashtu edhe nga akademikët, pasi ato inkurajojnë soditjen dhe përdorimin e logjikës.
Shumë shkencëtarë, në të vërtetë, arritën sukses sepse ata thjesht shijuan aktin e përmirësimit të aftësive të tyre shkencore. Për shembull, Isaac Newton kaloi dy vjet i vetmuar duke jetuar në një shtëpi në fermë dhe aty ai formoi teorinë e tij të gravitetit. Dhe Gregor Mendel ishte një klerik, hobi i kopshtarisë së të cilit çoi në lindjen e gjenetikës. Dhe të mos harrojmë Ajnshtajnin i cili punoi dita ditës në një zyrë patentash zvicerane, duke formuluar teoritë e tij në kohën e tij të lirë.
Puna që ju e trajtoni si një lojë, me shpërblime të brendshme dhe aftësi të larmishme, pushon së qeni “punë”.
Shumë njerëz janë të pakënaqur me rutinat e tyre të përditshme dhe shpesh punët që bëjnë janë për t’u fajësuar. Ajo që i bën gjërat më keq është se koha e tyre e lirë harxhohet duke u çliruar nga puna e tyre.
Sidoqoftë, puna mund të zhvillohet në diçka që ofron një sfidë, përqendron vëmendjen tonë dhe zvogëlon ankthet.
Konsideroni banorët e moshuar të një fshati në Alpet Italiane, të cilët nuk panë ndonjë dallim midis punës së tyre të përditshme dhe kohës së lirë. Çdo ditë ata duhej të ngriheshin në orën 5 të mëngjesit të milnin lopët, të mbanin enë balte për milje me rradhë, të bënin pemishte ose të gatuanin për familjet e tyre. Por kur u pyetën se çfarë do të ndryshonin në jetën e tyre nëse do të ishin të pasur, ata u përgjigjën se nuk do të ndryshonin asgjë.
Të hyni në një gjendje të përfshirjes apo përhumbjes së thellë është t’i vendosni vetes shpërblime të brendshme (d.m.th. ato të cilat nuk motivohen nga stimujt e parave të gatshme ose nga fuqia e jashtme), të tilla si të përpiqeni të tejkaloni nivelin tuaj të zakonshëm të performancës ose të mësoni sa më shumë të jetë e mundur në lidhje me punën.
Merrni për shembull, saldatorin e makinave hekurudhore i cili ishte shumë i njohur me kolegët e tij. Popullariteti i tij ishte për shkak të faktit se ai kishte mësuar çdo detyrë thelbësore në linjën e montimit të kompanisë së tij sepse atij i pëlqente t’i kryente të gjitha. Ai gjithashtu nuk pranoi promovime sepse preferoi të kryente një larmi detyrash manuale dhe kënaqej duke e kthyer secilën prej tyre në një sfidë. Kur dita mbaronte, ai nuk ndjente nevojën për të shpëtuar, por përkundrazi e kalonte kohën e lirë duke kultivuar kopshtin e tij.
Pra, për të hyrë në një gjendje përfshirjeje të thellë duhet të kërkoni sfida të reja në punë, duke synuar të mësoni sa më shumë të jetë e mundur për të gjitha detyrat thelbësore të përfshira në mbajtjen e drejtimit të kompanisë tuaj në vend se thjesht t’i zvarritni gjërat.
Angazhimi me familjen, miqtë dhe komunitetin është thelbësor për lumturinë, vetë-shprehinë dhe rritjen tonë.
Trenat e zënë dhe zyrat me xhama të hapur mund të ndikojnë në lirinë dhe individualitetin tonë. Koha e kaluar vetëm na lejon t’i kushtojmë vëmendjen tonë të pandëprerë diçkaje, por gjithashtu mund të çojë në mërzitje. Kjo është koha kur kemi nevojë për mbështetjen e njerëzve që njohim dhe besojmë.
Shkurt, familja, miqtë dhe fqinjët e mirë.
Familjet e mira ofrojnë reagime të ndershme, pranim pa kushte dhe qëllime afatgjata.
Familjet që janë të favorshme për përvojat e këndshme janë të diferencuara, duke pranuar aftësi dhe tipare të veçanta të secilit anëtar të familjes për ato që janë, dhe të integruara – duke qenë të sinqertë, të ndershëm për të gjithë dhe duke mos lënë pas dore askënd.
Për shembull, prindërit që marrin pjesë në detyra sfiduese, si zdrukthtari ose gatim më tepër sesa për të parë TV ose për të pirë, kanë më shumë të ngjarë të shohin se fëmijët e tyre përpiqen t’i imitojnë këto tipare pozitive.
Ne gjithashtu kërkojmë miqësi të mira, pasi këto janë thelbësore për forcimin e anës sonë shprehëse. Aftësitë që kemi janë ose instrumentale, si aftësi mbijetese dhe profesionale, ose shprehëse, duke komunikuar qartë personalitetet tona. Krahasuar me të qenit vetëm, të kalosh kohë me miqtë ushqen anën tonë shprehëse: prodhon nivele shumë më të larta të lumturisë, vetëvlerësimit, forcës dhe motivimit – për të mos përmendur sigurimin e një audience.
Më në fund, ne kemi nevojë për fqinjët dhe komunitetet që të na japin mundësinë për risi dhe rritje. Nëse braktisim fqinjët tanë ose shmangim kontaktin me komunitetin tonë, ne do të humbasim ndihmën e tyre në të ardhmen dhe do t’i kufizohemi zakonet tona të vjetra.
Shikoni, për shembull, fiset indiane në Kanada, të cilët shpesh gjejnë zona me burime të pasura ushqimore dhe krijojnë fshatra të përhershëm. Sidoqoftë, çdo gjeneratë e tyre rritet dhe shkon në një zonë tjetër, ku ata fillojnë përsëri nga e para, që do të thotë se ata duhet të mësojnë mënyra të reja për të gjetur dhe korrur ushqim. Ata e bëjnë këtë për ta larguar veten nga jeta e tyre rutinore dhe për të rifituar aftësi të reja, shëndet dhe forcë.
Prandaj sigurohuni që të investoni në marrëdhëniet tuaja, pasi ato do të ofrojnë shumë mundësi për lumturi dhe rritje.
Vëmendja e përqendruar na distancon nga ankthi ynë, duke na ndihmuar të kemi perspektivë dhe të gjejmë mënyra të reja për t’u rritur.
Të gjithë jemi përballur me fatkeqësi në një kohë ose në një tjetër. Në vend që të heqim dorë thjesht sepse nuk ndjehemi të aftë për të trajtuar situatën, mund të përdorim tre strategjitë e mëposhtme:
Së pari, duhet të heqim dorë nga egot tona dhe të kemi besim në aftësinë tonë për të trajtuar situatat ndërsa ato paraqiten.
Për shembull, të gjithë kemi pasur një kompjuter i cili ka ndaluar së punuari pa asnjë arsye, zakonisht kur jemi në mes të të bërit diçka të rëndësishme. Dhe shumica prej nesh kanë përjetuar të qenurit në trena që prishen, duke mos ndjekur oraret për ditën.
“Pse po më ndodh kjo?” ne shpesh pyesim veten. E ndiejmë këtë zhgënjim sepse situata të tilla duket se janë në konflikt të drejtpërdrejtë me qëllimet tona.
Pra, ne duhet të mësojmë të marrim parasysh dhe vlerësojmë ligjet që rregullojnë
kompjuterin ose trenin dhe jo vetëm nevojat dhe motivet tona personale.
Strategjia e dytë është të praktikojmë të jemi të ndërgjegjshëm për mjedisin tonë.
Merrni për shembull, Charles Lindbergh, personi i parë që fluturoi solo përtej Atlantikut. Marrja e një rreziku të tillë të dukshëm do të kishte goditur frikën tek shumica e njerëzve, por në vend se të përqendrohej në frikën e tij, Lindbergh i kushtoi vëmendje ndërlikimeve të kabinës – levave, pullave dhe madje edhe shenjave të saldimit. Duke qenë i ndërgjegjshëm, Lindbergh u çlirua nga ankthi i tij.
Së treti, në vend që të hiqni dorë përballë situatave të vështira, duhet t’i përdorni ato për të zbuluar zgjidhje të reja.
Le të themi që keni punuar shumë në punën tuaj, por shansi juaj i promovimit sfidohet nga marrëdhënia e veçantë e shefit tuaj me kolegun tuaj.
Një zgjidhje është të përpiqeni të fitoni mbështetjen, duke afruar veten me shefin tuaj.
Sidoqoftë, mund të shkoni edhe në një drejtim më të ri; për shembull, ju mund të merrni një punë në një kompani tjetër, të gjeni një karrierë të re ose thjesht të vendosni të shpenzoni më shumë kohë në projektet tuaja.
Asnjë nga këto zgjidhje nuk është më e mirë se tjetra, por kjo e fundit do t’ju ofronte sfida shumë më të këndshme.
Zbuloni qëllimin në jetë përmes synimeve të unifikuara dhe vendosmërisë për t’i vënë ato në veprim.
Meqenëse Toka nuk është qendra e universit dhe jeta jonë deri në njëfarë mase ndikohet nga gjenet tona, jeta mund të duket pa kuptim. Megjithatë, ne me siguri mund t’i japim asaj kuptim dhe bukuria këtu është se secili prej nesh mund të zgjedhë se cili është ky kuptim.
Për të gjetur kuptimin tuaj, ju duhet një qëllim përfundimtar në jetë për t’u përqëndruar. Qëllimi përfundimtar është i parëndësishëm, për sa kohë që ju zhyt plotësisht në sfida gjithnjë e më komplekse, duke ju lejuar të mosrespektoni mendimet e të tjerëve.
Për shembull, artistët e Rilindjes u përpoqën dhe u zhytën në një kulturë idealiste, duke zgjedhur lirshëm nga më të mirat e dy kulturave kundërshtare: njëra e shëndetit fizik dhe shqisat konkrete, tjetra e abstraksionit dhe shpirtit.
Në fund, qëllimet dhe zgjidhjet tuaja duhet të jenë harmonike, duke shprehur një temë jetësore.
Një person që e zotëroi këtë ishte Malcolm X. Ai u rrit në varfëri, u mor me drogë dhe shkoi në burg. Atje ai zbuloi leximin dhe reflektimin dhe fitoi vetëdijen që i dha zgjidhje: të bëhej aktivist për të drejtat civile dhe të përmirësonte jetën e të tjerëve.
Paramendoni se ku do të ishim pa qëllime kaq të qarta dhe vendosmëri të fortë. A do të ishim të aftë të luftonim sëmundjet e rënda, të krijonim kryevepra ose të shkonim në hënë?
Mesazhi kryesor:
Për të jetuar një jetë optimale, përpiquni të mos ndikoheni nga shpërblimet e jashtme ose nga mendimet e të tjerëve. Nuk duhet të shmangni kurrë përballjen me sfida të vështira, pasi ato mund të çojnë në rritje dhe arritje personale.
Këshillë për t’u zbatuar që nga ky moment:
Mësoni më shumë për punën tuaj.
Vendosni vetes një sfidë për të mësuar sa më shumë që të jetë e mundur në lidhje me punën tuaj, të pranoni mundësi për detyra të reja dhe të punoni më mirë dhe më shpejt se sa më parë. Jo vetëm që kjo do të çojë në më pak zvarritje të gjërave, por koha do të kalojë shumë më shpejt. Do të bëheni gjithashtu më të njohur me kolegët dhe madje mund t’ju ofrohet një promovim, por mos lejoni që këto të jenë motivimet tuaja kryesore.
Fikni TV dhe bëhuni krijues.
Në vend që të shikoni TV ose filma në mbrëmje, angazhohuni me miqtë tuaj, shokët ose komunitetin dhe sfidoni veten për shembull, të krijoni shfaqjet tuaja ose të filloni një klub librash. Kur ndjeheni sikur do e kalopni fundjavën tuaj thjesht duke xhiruar në boshllëk, pse të mos e humbni veten në vallëzimin e salsës, apo komeditë stand-up? Këto lloje aktivitetesh mund të përmirësojnë besimin tuaj dhe të rrisin bisedat tuaja përtej bisedave të zakonshme të vogla.