Luther Standing Bear ishte një prijës Lakota Oglala i respektuar, i cili ishte një nga të paktët që bëri diferencën midis mënyrës së jetesës së Indigjenëve dhe asaj të pionierëve evropianë.
I lindur dhe i rritur në traditat e popullit të tij deri në moshën 11 vjeç, atij iu dha një arsim në Shkollën Industriale të Pensilvanisë, Carlisle Indian Boarding, ku mësoi mënyrën e jetesës së kolonelit të ri dhe si të fliste gjuhën angleze.
Rrënjët vendase të origjinës së Bearit ishin të thella, duke i dhënë atij një pozitë unike që të ishte një urë midis të dy kulturave. Megjithëse ai ishte parë nga disa si “personi që po pranonte mënyrën e jetës së të bardhëve”, trashëgimia e tij e qëndrueshme ishte mbrojtja e mënyrës së jetesës së popullit të tij.
Këto gjëra përfshinin: botimin e 4 Librave, duke u bërë një lider në ballë të lëvizjes së fuqishme që synonte ruajtjen e trashëgimisë dhe sovranitetit të Indigjenëve Amerikanë dhe duke u njohur si një zë i shquar në edukimin e amerikanëve të rinj në mënyrën e jetesës në Amerikë.
Këto 10 citime nga Prijësi i madh me siguri do të vënë në pikëpyetje shumë nga ato që mendoni se njihni për kulturën “moderne” dhe të hapni sytë për një mënyrë të re jetese, thellë-thellë të vjetër.
Çdo gjë rrotullohet e kthehet…
1. Falënderimi, lajkat, sjelljet e ekzagjeruara dhe fjalët e bukura e me zë të lartë nuk ishin pjesë e mirësjelljes së Lakota-s.
Sjelljet e tepruara përcaktoheshin si të pasinqerta dhe folësi i vazhdueshëm u konsiderua i pasjellshëm dhe i shkujdesur. Biseda asnjëherë nuk fillonte menjëherë, ose në një mënyrë të nxituar.
2. Fëmijëve iu mësua se mirësjellja e vërtetë duhej të përcaktohej në veprime sesa në fjalë.
Ata kurrë nuk u lejuan të kalonin mes zjarrit dhe personit më të vjetër ose një vizitori, për të folur ndërkohë që të tjerët po flisnin ose për të bërë shaka me një person të gjymtuar ose të shëmtuar.
Nëse një fëmijë përpiqej ta bënte një gjë të tillë, një prind, me një zë të qetë, menjëherë i caktonte dënimin.
3. Heshtja ishte kuptimplote për Lakotën.
Dhënia e hapësirës së heshtjes para se të fliste u përfshi në praktikën e mirësjelljes së vërtetë dhe në lidhje me rregullin që “mendimi vjen përpara fjalës” … dhe në mes të pikëllimit, sëmundjes, vdekjes ose fatkeqësisë së çdo lloji, dhe në prani të heshtjes së dukshme dhe të madhe, heshja ishte shenjë e respektit …
Zbatimi i rreptë i këtij parimi të sjelljes së mirë ishte arsyeja, pa dyshim, që iu vu nofka nga njerëzit e bardhë si të qenit një stoik. Ai u gjykua si memec, budalla, indiferent dhe i pandjeshëm.
4. Ne nuk menduam për rrafshinat e mëdha e të hapura, kodrat e mrekullueshme, lumenjtë gjarpërues, si “të egër”.
Vetëm tek njeriu i bardhë natyra ishte një ‘shkretëtirë’ dhe vetëm ai ishte ‘i infektuar’ me kafshë ‘të egra’ dhe ‘njerëz të egër’. Për ne ishte e butë. Toka ishte bujare dhe ne ishim të rrethuar me bekimet e Misterit të Madh.
5. Bashkë me të gjitha krijesat e tokës, qielli dhe uji ishin një burim i vërtetë dhe aktiv.
Në botën e kafshëve dhe zogjve ekzistonte një ndjenjë vëllazërore që e mbante Lakota-n të sigurt midis tyre. Dhe në mënyrë të ngushtë disa nga ata vinin te miqtë e tyre me pendë dhe me lesh që në vëllazëri të vërtetë flisnin një gjuhë të përbashkët.
6. Ky koncept i jetës dhe marrëdhënieve të tij ishte njerëzia dhe i dha Lakota-s një dashuri të qëndrueshme.
Ai e mbushi qenien e tij me gëzimin dhe misterin e të jetuarit; ajo i dha atij nderim për të gjithë jetën; ai krijoi një vend për të gjitha gjërat në skemën e ekzistencës me rëndësi të barabartë për të gjithë.
7. Ishte mirë që lëkura të prekte tokën dhe të moshuarit pëlqenin të hiqnin mokasinat e tyre dhe të ecnin me këmbë zbathur në tokën e shenjtë…
Fiset indiane, të vjetrit ende ulen mbi tokë në vend që të mbështeten diku.
Për ta, të ulesh ose të rrish shtrirë në tokë është të jesh në gjendje të mendosh më thellë dhe të ndjesh më fort. Personi mund të shohë më qartë në misteret e jetës dhe të afrohet më afër me lidhjet e vjetra që ekzistuan para tij.
8. Çdo gjë ishte e nxitur nga individualiteti, vetëm se ndryshonte nga ne në formë.
Njohuria ishte e qenësishme në të gjitha gjërat. Bota ishte një bibliotekë dhe librat e saj ishin gurët, gjethet, bari, përrenjtë, zogjtë dhe kafshët që ndanë, ngjashëm me ne, stuhitë dhe bekimet e tokës.
Mësuam të bënim atë që vetëm nxënësi i natyrës mëson, dhe kjo ishte të ndieje bukurinë.
Ne kurrë nuk kërkuam kufizime nga stuhitë, nga erërat e furishme, nga ngricat dhe dëbora. Për të bërë aq kotësi njerëzore të intensifikuar, në çdo gjë që erdhi ne rregulluam veten, me më shumë përpjekje dhe energji nëse ishte e nevojshme, por pa ankesa.
9. Lakota e vjetër ishte i mençur!
Ai e dinte që zemra e njeriut, larg nga natyra, bëhet e vështirë; ai e dinte se mungesa e respektit për rritjen, gjërat e gjalla së shpejti çuan në mungesën e respektit për njerëzit gjithashtu.
Kështu që i mbajti fëmijët e tij afër me ndikimin zbutës të natyrës.